Waar gemeentepolitiek terecht vaak over kleine zaken gaat zoals een glijbaan in het zwembad, hebben gemeenten ook te maken met bijzonder grote aangelegenheden. Een stad zoals Rotterdam is een flinke multinational met bijvoorbeeld het havenbedrijf en het mede-eigendom van Schiphol, maar ook Zwijndrecht moet je niet onderschatten. Zo is de gemeente nog steeds voor vele miljoenen mede eigenaar van Eneco en zijn er grote belangen bij gemeenschappelijke regelingen en natuurlijk afval- en energiebedrijf HVC. Van dit laatste bedrijf is Zwijndrecht zowel mede eigenaar als klant. Uw afval wordt door HVC opgehaald en zo mogelijk hergebruikt en daarnaast is HVC een steeds belangrijker energieleverancier. Denk aan het opschalen van het warmtenet in de Drechtsteden.
Met de grote strop van het Amsterdamse afval- en energiebedrijf AEB in het achterhoofd is het een interessante vraag hoe solide ‘onze’ afvalverwerker is. Hoewel de jaarrekening van HVC zeker ook een PR-document is, kun je je een beeld vormen van de activiteiten en geldstromen. Op de balans van HVC over 2018 staat een waarde van bijna een miljard euro aan bezittingen, waarvan maar 12% eigen vermogen is. Als je kijkt naar de mate waarin HVC de kortlopende schulden kan voldoen, dan valt op dat deze schulden niet eens voor de helft gedekt zijn met op korte termijn beschikbare middelen. In gezonde verhoudingen zou dit voor ten minste 100% het geval zijn.
Gelukkig maakt HVC wel winst, afgelopen jaar 13 miljoen, wat overeenkomt met 5% van de omzet. Ook de kasstroom is aanzienlijk, vooral veroorzaakt doordat er meer afschrijvingen waren dan investeringen. Maar zodra HVC serieus investeert of geld nodig heeft voor het afdekken van tegenvallers, zal er bij de aandeelhouders aangeklopt moeten worden. De bedrijfsrisico’s zijn aanzienlijk omdat het exploiteren van warmtenetten of geothermie relatief ‘nieuwe’ activiteiten zijn met soms grote onzekerheden. Verder is de afvalmarkt instabiel, vooral het aanbod van noodzakelijk (buitenlands) afval kan behoorlijk fluctueren en calamiteiten jagen de verzekeringspremies omhoog.
Bij een bedrijf als HVC kijken de nodig professionals mee, zoals commissarissen, accountants en externe deskundigen. Maar uiteindelijk liggen de risico’s voor een belangrijk deel op het bord van de deelnemende gemeenten en waterschappen. Voor de lokale politiek ligt hier een belangrijke uitdaging om zicht te houden op grootschalige risico’s die de gemeente als klant en mede-eigenaar loopt bij een belangrijke partij als HVC.
Jan-Willem Mennink, bestuurslid PvdA Zwijndrecht
